Op deze pagina staan de objecten in/aan de Oude Koningstraat in Weurt:
Klik op het item wat u wilt zien voor directe toegang of scroll door alle artikelen van deze straat. Via het balletje met pijl rechts onderaan komt u hier weer terug (browsers in Windows).
Klik hier om terug te gaan naar de pagina Weurt.
Een boerderij aan de Oude Koningstraat in Weurt.
Historie en ligging:
De boerderij is gelegen in het buitengebied tussen de dorpskernen van Weurt en Beuningen ten zuiden van de Van Heemstraweg. De boerderij ligt aan de oude verbindingsweg vanuit Nijmegen. De boerderij dateert gezien het gehanteerde bouwtype (éénbeukige hallehuisboerderij met symmetrisch ingedeelde voorgevel en dwarsdeel), gehanteerde materiaal en detaillering dateren uit het eerste of tweede decennium van de 20ste eeuw. De 19de eeuwse hallehuisboerderijen waren nog driebeukig met een asymmetrisch ingedeelde voorgevel en hadden in dit gebied veelal een middenlangsdeel. De detaillering is redelijk goed bewaard gebleven. Na de Tweede Wereldoorlog hebben enige wijzigingen plaatsgevonden (o.a. dichtzetting deeldeuropening en vervanging voordeur). De boerderij staat in een vrij open structuur op een licht hellend terrein, dat vanaf de voorgevel naar achteren toe afloopt. De boerderij is omgeven door weiland.
Beschrijving:
Een middelgrote éénbeukige vroeg 20ste eeuwse hallehuisboerderij op rechthoekige plattegrond met dwarsdeel en zadeldak, gedekt met gesmoorde muldenpannen en houten windveren tegen een overstek op klossen boven de topgevels. Boven het woongedeelte staat op de nok van het dak een gemetselde schoorsteen. Verder staat achter op het rechter dakschild een slanke hoge bakstenen schoorsteen. Het dak heeft boven de rechter zijgevel een zinken bakgoot op ijzeren beugels. Het huis is links achter in het woongedeelte onderkelderd. De gevels hebben een gepleisterd plint en muurwerk uitgevoerd in machinale baksteen in kruisverband met gepleisterde speklagen (ter hoogte van de onder- en bovendorpel van de vensters in de voorgevel en ter hoogte van de wisseldorpels van de schuiframen in de topgevel). De venster- en deuropeningen van het woongedeelte sluiten af met een segmentboog met gepleisterde geboortestenen en sluitsteen en een boogtrommel met siermetselwerk. De symmetrisch ingedeelde voorgevel heeft onder in de middenas een deurkozijn met hardstenen onderdorpel en neuten, met een recente deur en oorspronkelijk 3-ruits bovenlicht. Voor de deur bevindt zich een hardstenen stoeptrede. Aan weerszijden van de deur bevindt zich een venster met een gepleisterde lekdorpel en T-schuifraam met 3-ruits bovenlicht. De kozijnen bezaten oorspronkelijk luiken welke thans verdwenen zijn. In de topgevel bevinden zich twee vensters met gepleisterde lekdorpels en T-schuiframen. De voorgevel heeft gietijzeren rozetankers.
In de linker zijgevel zijn de twee speklagen van de voorgevel deels doorgetrokken. De onderste speklaag loopt door tot aan het eerste venster, terwijl de bovenste speklaag is doorgetrokken tot het derde venster van het woongedeelte. De linker zijgevel heeft rechts in het woongedeelte een venster als in de voorgevel, met T-schuifraam en 3-ruits bovenlicht. Links daarnaast bevinden zich in de plint twee getoogde kelderlichten met getoogde ijzeren 4-ruits raampjes. Daarboven bevinden zich twee opkamervensters (ook met segmentboog en boogtrommel met siermetselwerk) met gepleisterde lekdorpel en T-schuifraam met 3-ruits bovenlicht. Ook deze vensters hadden oorspronkelijk luiken. Het bedrijfsgedeelte links heeft geheel links een getoogd stalvenstertje met getoogd ijzeren 4-ruits raampje, vervolgens een getoogde mestdeuropening en een getoogde opgeklampte deur en rechts daarvan twee getoogde stalvenstertjes met getoogde ijzeren 4-ruits raampjes. De stalvensters hebben bakstenen lekdorpels. Geheel rechts in de middenas van deze zijgevel bevindt zich een klein rechthoekig venster onder een strek met enkelruits raampje en een gepleisterde lekdorpel. De gevel is voorzien van staafankers. Bij de rechter zijgevel geldt voor de gepleisterde speklagen in het woongedeelte het zelfde als is beschreven bij de linker zijgevel. Het woongedeelte links heeft twee vensters als in de voorgevel, met T-schuifraam met 3-ruits bovenlicht en opgeklampte luiken (welke hier dus nog wel voorhanden zijn). Vlak naast het rechter venster bevindt zich een deuropening onder segmentboog met gemetselde
boogtrommel, met een deurkozijn met hardstenen neuten en een opgeklampte deur met een 3-ruits bovenlicht.
Voor de deur bevindt zich een traptrede. De scheiding tussen het woon- en bedrijfsgedeelte is in deze gevel gemarkeerd door een zinken hemelwaterafvoer. Het bedrijfsgedeelte heeft van links naar rechts een getoogd stalvenstertje met getoogd ijzeren 4-ruits raam, vervolgens een brede thans dichtgemetselde deeldeuropening (waarvan de segmentboog en duimen voor de deeldeuren in de dagkanten nog bewaard zijn gebleven, het dichtgezette deel bezit een stalvenster onder rollaag met betonnen 6-ruits stalraam en een rechthoekige opgeklampte staldeur onder een rollaag), en rechts naast deze dichtgezette opening weer een getoogd stalvenster met getoogd ijzeren 4-ruits raam met daarboven een rechthoekige luikopening met opgeklampt luik en geheel rechts een lage getoogde mestdeuropening met een getoogde opgeklampte deur. De stalvensters hebben weer bakstenen lekdorpels en alle togen bestaan uit segmentbogen.
De achtergevel heeft onderin enkele getoogde stalvensters met getoogde ijzeren ramen en in de geveltop een oculusvenster met ijzeren roostracering (achtlobbig).
Erf en bijgebouwen:
Vlak achter de boerderij staat een niet monumentaal stenen schuurtje met lessenaarsdak. De historische erfonderdelen en historische erfbeplanting zijn niet (meer) voorhanden. Thans wordt de boerderij in hoofdzaak door grasland omgeven met een enkele conifeer en struik. Het sobere smeedijzeren tuinhek uit de bouwtijd van het pand, dat rechts haaks op de voorgevel aansluit heeft nog wel historische waarde.
Architectuurhistorische waarde:
De boerderij is een goed voorbeeld van een vroeg 20ste eeuwse hallehuisboerderij, met symmetrische ingedeelde voorgevel (karakteristiek voor die tijd) en elementen uit de in de late 19de eeuw veelvuldig in stedelijke architectuur toegepaste neorenaissance-stijl (speklagen, segmentbogen met siermetselwerk boven vensters en deuren). Een ander opmerkelijk kenmerk van boerderijen in dit gebied uit de vroege 20ste eeuw is de toepassing van een bedrijfsgedeelte met dwarsdeel. Oudere hallehuisboerderijen in deze streek hadden vrijwel zonder uitzondering een middenlangsdeel. Van de groep vroeg 20ste eeuwse hallehuisboerderijen behoort dit exemplaar tot de gaafste voorbeelden, met tevens een zeer aardig vormgeven voorhuis.
Situeringswaarde:
De boerderij is gelegen aan de oude hoofdweg vanuit Weurt, naar Nijmegen, maar is tevens zeer goed zichtbaar vanaf de er ten noorden van gelegen Van Heemstraweg, thans de belangrijkste doorgaande route. Doordat het gebouw is gelegen in een nog zeer landelijk gebied met een zeer open structuur, bepaalt dit markante gebouw in hoge mate het beeld van de omgeving. Het pand is verder van belang met betrekking tot het zichtbaar houden van de historische dorpsstructuur.
Sociaal-economische/cultuurhistorische waarde:
Het gebouw is een typerend voorbeeld van een vroeg 20ste eeuwse hallehuisboerderij met dwarsdeel, welke duidelijk laat zien dat ook de boeren in deze periode wilden aansluiten bij de op dat moment in de steden veel toegepaste bouwstijlen. Door nieuwe, grootschalige ontginningen van ondermeer de broeklanden ontstonden veel nieuwe boerenplaatsen, met bijbehorende karakteristieke bebouwing, waarin de invloed van nieuwe landbouwmethoden werd verwerkt. Voor het eerst sinds eeuwen stapte men in deze tijd (waarin ook het landbouwonderwijs in Wageningen sterk opkwam) af van een hardnekkige traditie en kwamen andere boerderij-vormen op, zoals dit type met hoge zijgevels, forse kelder en symmetrisch ingedeeld voorhuis.
Deze boerderij is een gemeentelijk monument.
datum foto: 28-09-2016
bron foto:Paul Marsman©
