Op deze pagina staan de objecten in/aan de Dorpsstraat in Nijmegen West (Neerbosch-Oost) en een beschrijving van de Dorpsstraat:
- Dorpsstraat als straat
En: - Voormalige pastorie
- Boerderij Spijkerburg
- Dubbele woning
- Het witte kerkje
Klik op het item wat u wilt zien voor directe toegang of scroll door alle artikelen van deze straat. Via het balletje met pijl rechts onderaan komt u hier weer terug (browsers in Windows).
Klik hier om terug te gaan naar de pagina Nijmegen West.
Dorpsstraat
Alhoewel een groot deel van het dorp is verdwenen dan wel opgeslokt door de uitbreiding van Nijmegen, is een oorspronkelijk deel van Neerbosch bewaard gebleven aan de Dorpsstraat, met als meest karakteristieke gebouw het in gotische stijl opgetrokken witte kerkje van Neerbosch. Dit kerkje is eind 14e eeuw gebouwd en is sindsdien nauwelijks gewijzigd. De toren is in 1438 gebouwd en het kerkje in 1456 vernieuwd. Tot de protestanten het kerkje in 1591 overnamen van de katholieken, was de kerk gewijd aan Antonius Abt. Tot medio 2011 was de kerk in gebruik als showroom voor liturgische kleding van Stadelmaier B.V., de Hofleverandier van het Vaticaan. Tevens functioneert de kerkklok nog steeds. Het gebouw is een Rijksmonument.
Naast de kerk zijn er nog enkele gemeentemonumenten in de Dorpsstraat aanwezig, waaronder een voormalig brandspuithuisje.
Nijmegen is een van de grootste Nederlandse steden met een Dorpsstraat. De straat was oorspronkelijk veel langer, het deel dat door de aanleg van het Maas-Waalkanaal is afgesneden, heet sinds 1924 St. Agnetenweg en ligt in het stadsdeel Lindenholt. Hier zijn nog enkele oorspronkelijke boerderijtjes bewaard gebleven.
Ook het Slotje van de Baron lag oorspronkelijk aan de Dorpsstraat. Deze karakteristieke villa, gebouwd in 1908 voor notaris Jhr. mr. E.F.M. (Eugène) van Rijckevorsel van Kessel, naar ontwerp van de Nijmeegse architect Willem Hoffmann, maakte oorspronkelijk deel uit van een landgoed, maar door de aanleg van de Neerbosscheweg en de wijken eromheen is van dit landgoed niet veel overgebleven. Een klein stuk bos tussen de Neerbosscheweg en de wijk Neerbosch-Oost is bewaard gebleven en staat ter plekke bekend als het Bosje van de Baron. Het kasteelachtige gebouw vormt een markant punt voor het autoverkeer, dat vanuit het westen Nijmegen binnenkomt en het is een Rijksmonument.
Dit woonhuis aan de Dorpsstraat in Neerbosch (Oost) is de voormalige pastorie bij de Nederlands Hervormde kerk, beter bekend als het "Witte kerkje" van Neerbosch.
Het is een bakstenen, gedeeltelijk gepleisterd pand van twee bouwlagen op L-vormig grondplan, met pannen schilddak. Het hoofdgedeelte van het pand bestaat uit een langgerekt gedeelte van drie assen met op de begane grond hoge schuifvensters en op de etage eveneens schuifvensters.
De achtergevel is op dezelfde manier ingedeeld, doch met een deur in het midden en een eenvoudige dakkapel met fronton erboven.
In de linker zijgevel bevinden zich slechts twee vensters (een van een opkamer) en een oculus.
Ongeveer tegen het midden van de rechter zijgevel is haaks op het lange huis een korte, terugliggende vleugel van twee assen breed gebouwd, met eenzelfde soort vensters als het lange bouwdeel. In de zijgevel van het lange huis, die evenals de voorkant van de aanbouw gepleisterd is, bevindt zich de voordeur met daarboven een oculus.
Bouwjaar: ca. 1800-1840.
Zeldzaam voorbeeld van een plattelandswoning, die het midden houdt tussen een boerderij en een buitentje. Van groot belang als onderdeel van het complex van kerk en pastorie in het oude hart van Neerbosch.
De pastorie is als gemeentelijk monument aangewezen.
datum foto: 1 april 2016
bron foto: Paul Marsman©
Klik hier voor: "kerkelijke objecten, herdenkingsmonumenten en kerkhoven
Deze boerderij, welke aan de Dorpsstraat nabij Neerbosch-Oost te vinden is, bevond zich in de kern van het oude dorp Neerbosch. Hij is sterk verbouwd in de periode 1860-1870, maar het pand is van oudere oorsprong, waarvan weinig bekend is. De verschijningsvorm wijkt af van het traditionele boerderijtype uit de omgeving van Nijmegen. Het voorhuis bevat twee bouwlagen op een hoog gelegen kelder. Ter rechterzijde bevindt zich een lagere, tweelaags dwarsvleugel die de rechter zijbeuk van het achterhuis doorsnijdt. De frontgevel van het voorhuis bevat geen ingang, deze bevindt zich in een lagere dwarsvleugel. Het achterhuis heeft rechts wel, links geen lage zijbeuk.
De naam Spijkerburg gaat mogelijk terug op het middeleeuwse spijker aan de Nederheidseweg (rijksmonument), waarnaast een boerderij ligt, die de naam Spijkerhof draagt. Het spijker heeft vermoedelijk een relatie gehad met de middeleeuwse kerk van Neerbosch (zie beschrijving binnenkort elders op deze site). Aan te nemen valt dat het oorspronkelijke perceel, dat liep van de Dorpsstraat tot de Schaapswetering, veel breder geweest is dan het huidige en zowel de plaats van de kerk, spijker als de boerderijen Spijkerhof en Spijkerburg omvatte.
Het voorhuis is hoog opgetrokken en bevat twee bouwlagen op een hoog gelegen kelder. De onderste bouwlaag fungeert hierdoor als opkamer. De aan de zijde van de Dorpsstraat gelegen gevel bevat geen ingang maar wordt hier als de frontgevel opgevat.
De gepleisterde gevels hebben vensters met afgeronde bovenhoeken, voorzien van persiennes. De rollaag, die de kozijnen omlijst, is ongepleisterd. De ramen zijn vernieuwd. Het schilddak heeft de nok evenwijdig aan de frontgevel. De tweelaagse frontgevel is twee vensterassen breed. Opmerkelijk zijn de muurankers die zich tussen de beide vensterassen bevinden: het zijn rijke zestiende- of zeventiende-eeuwse sierankers. Behalve fraaie krullen in het gevelvlak, vertonen ze ook een naar voren stekende krul. De drie gevels van het voorhuis hebben voorts een reeks Y-ankers. De rechter gevel heeft boven het venster van de opkamer een oculus voor de verdieping.
Aangezien het achterhuis vermoedelijk wat verlengd is, heeft de forse kap, met de nok loodrecht op de frontgevel, nu een ongebruikelijke baan aan de achterzijde. Aan te nemen is dat dit voorheen een wolfeind was. Het nu doorgetrokken achterschild sluit aan op het rechter zijschild, dat over de zijbeuk doorloopt. Links is geen zijbeuk aanwezig, een situatie die mogelijk al in het begin van de negentiende eeuw aanwezig was, aangezien de plattegrond op het kadastrale minuutplan grotendeels overeenstemt met de huidige.
Een toevoeging, vermoedelijk uit de tijd van de grote verbouwing rond 1860-1870, is de dwarsvleugel aan de rechter kant, die nu de hoofdingang bevat (niet zichtbaar op deze foto. Die foto volgt nog). Deze vleugel heeft twee bouwlagen, maar deze zijn bescheidener dan die van het voorhuis. Het zadeldak loopt evenwijdig aan de frontgevel.
Boerderij Spijkerburg is een gemeentelijk monument.
datum foto's: 1 april 2016
bron foto's: Paul Marsman©
Aan de Dorpsstraat in Neerbosch-Oost staat dit historische dubbele woonhuis.
Het dateert uit het derde kwart van de negentiende eeuw, waarin jarenlang een hotel met café gevestigd is geweest. Het pand behoort tot het ten oosten van het Maas-Waalkanaal gelegen deel van Neerbosch. In de jaren twintig van de twintigste en dus vorige eeuw is dit kanaal aangelegd, hetgeen een rigoureuze doorsnijding van het oude dorp betekende.
Zoals gezegd had het bouwwerk in het verleden een horecafunctie. De locatie vormde het eindpunt van de stoomtramverbinding vanuit Hees en Nijmegen die in 1889 in gebruik was genomen. Tot 1912 heette het pand Oud Rozenhof, maar bovendien is het bekend geweest als "Café Tramstation."
Blijkens de kadastrale kaart van Neerbosch uit de periode 1811-1832 bevond zich ter plekke van het rechter deel van het huidige pand eerder een klein rechthoekig gebouw, waarschijnlijk een bijgebouw van de pastorie van het oude laat-middeleeuwse kerkje van Neerbosch dat even verderop aan de Dorpsstraat staat. De mogelijkheid bestaat dat de gewelfkelder van de rechtse woning een restant is van dit bijgebouw, maar het ligt meer voor de hand dat het pand inclusief de kelders zo rond 1860 geheel nieuw is opgetrokken.
Deze datering wordt gestaafd door de op het late Neoclassicisme stoelende sobere vormgeving, met gepleisterde gevels. Slechts het hoofdgestel langs de bovenzijde van de gevels vormt een bijzondere verlevendiging. Dat het pand vermoedelijk oorspronkelijk als grote villa in gebruik was sluit aan bij de contemporaine ontwikkelingen in Hees en Neerbosch. Door het landelijke en dorpsachtige karakter oefenden deze plaatsjes al vanaf de achttiende eeuw een grote aantrekkingskracht uit op welgestelden die er hun villa's en buitens bouwden. Aan de Dorpsstraat maar ook aan de Kerkstraat en elders zijn hier nog diverse voorbeelden van terug te vinden. Bekend is vooral het zogeheten 'Slotje van de Baron' dat in 1908 is gebouwd (Neerboscheweg).
In de loop van de tijd onderging het pand - onder meer door de opdeling in twee afzonderlijke woningen - een aantal wijzigingen maar het authentieke karakter is goed behouden gebleven. Bij de vernieuwing van ramen en deuren is zoveel mogelijk aangesloten bij de oorspronkelijke situatie. Vergelijking met oud fotomateriaal leert dat de driezijdige uitbouw aan de voorkant van het linkse huis (waarschijnlijk in oorsprong een serre-achtige theekamer) langs de bovenzijde een decoratieve borstwering heeft gekend. Deze is verdwenen en tegenwoordig kent het pand hier een dakkapel met decoratieve klauwstukken. Toen het pand een horecafunctie had ging aan deze uitbouw een overhuifd terras vooraf. Verder verloor het gebouw de vensterluiken.
Er is bijzondere cultuurhistorische waarde door de verwijzing naar de historische ontwikkelingen in het vroegere dorp Neerbosch. Aan de door lintbebouwing gekenmerkte Dorpsstraat herinneren de langs de noordwestzijde gelegen historische panden nog aan het oude dorp en het bouwwerk op de foto vormt hiervan een wezenlijk onderdeel.
De cultuurhistorische betekenis van dit pand wordt versterkt doordat er jarenlang een hotel met café gevestigd is geweest en het bouwwerk bovendien bekend is gebleven als het eindpunt van de tramverbinding vanuit Nijmegen en Hees. Binnen de historische ontwikkelingen van Neerbosch heeft het object dan ook een bijzondere rol gespeeld.
Dit inmiddels dubbele woonhuis is als geheel door de gemeente Nijmegen aangewezen als één gemeentelijk monument.
datum foto: 1 april 2016
bron foto: Paul Marsman©
Te vinden aan aan de Dorpsstraat.
Alhoewel een groot deel van het dorp Neerbosch is verdwenen dan wel opgeslokt door de uitbreiding van Nijmegen, is een oorspronkelijk deel van Neerbosch bewaard gebleven aan de Dorpsstraat, met als meest karakteristieke gebouw het in gotische stijl opgetrokken "Witte Kerkje" van Neerbosch.
Dit kerkje is eind 14e eeuw gebouwd en is sindsdien nauwelijks gewijzigd. De toren is in 1438 gebouwd en het kerkje in 1456 vernieuwd.
Tot de protestanten het kerkje in 1591 overnamen van de katholieken, was de kerk gewijd aan Antonius Abt. Tot medio 2011 was de kerk in gebruik als showroom voor liturgische kleding van Stadelmaier B.V., hofleverancier van de Paus in Rome.
Het betreft een gotische dorpskerk met pseudobasilicaal schip op pijlers en driezijdig gesloten koor met sacristie aan de zuidzijde. Er is een overwelfd portaal aan de zuidzijde van het schip.
De later aangebouwde toren (2e reactie) is een eenvoudig gotisch bouwwerk met slanke naaldspits, waarvan de kerkklok nog steeds functioneert.
In de reacties kerk en toren van verschillende zijden.
De toren en de kerk zelf zijn ieder apart Rijksmonumenten.
datum 1e foto: 1 april 2016
datum 2e en 3e foto: 18 mei 2018
bron foto's: Paul Marsman©
Klik hier voor: "kerkelijke objecten, herdenkingsmonumenten en kerkhoven
