Op deze pagina staan na de objecten in/aan de Pijkestraat in het Centrum / Benedenstad:
Klik op het item wat u wilt zien voor directe toegang of scroll door alle artikelen van deze straat. Via het balletje met pijl rechts onderaan komt u hier weer terug (browsers in Windows).
Klik hier om terug te gaan naar de pagina Nijmegen Centrum / Benedenstad.
De zijgevel van de vroegere Bank van Lening aan de Pijkestraat.
Een "Bank van Lening" was een veel voorkomend verschijnsel in vroeger tijden. Bijna iedere redelijke gemeente had er een. Het waren overheidsinstanties, waar men goederen in onderpand kon geven om geld te lenen en kon men de goederen tegen betaling van het geleende aangevuld met woekerrentes weer terug krijgen. Meestal konden die gelden niet meer terugbetaald worden en gingen die banken van lening over tot openbare verkoop van de goederen. Daar werd dan flinke winst op gemaakt. Deze winsten werden dan, vanwege de hardnekkige corruptie in die tijd, verdeeld onder de edelen van de stad in het stadsbestuur.
Deze praktijken werden van hogerhand aangepakt en gaf particulieren de ruimte om hun eigen vormen van uitlening op te zetten. Daaruit ontstonden bedrijven die de voorlopers waren van het huidige banken-systeem.
De banken van lening zelf verenigde zich en daaruit ontstonden de Rijksspaarbank en de Nutsspaarbank. De Rijksspaabank werd na het samengaan met het postbedrijf van toen de Rijkspostspaarbank. De Nutsspaarbank, aanvankelijk een bank voor spoorlieden, bestaat niet meer door in de late vorige eeuw op te gaan in de Rijkspostspaarbank. De financiële tak van het postbedrijf is in de vorige eeuw gefuseerd met de Nederlandse Middenstands Bank (de NMB) en is onder die naam verder gegaan. Voor de oude postbedrijven bleef het loket van de toenmalige postkantoren nog tot recente datum tevens het financiële loket.
De NMB, en daarmee dus ook de postbak, is overgenomen door Nationale Nederlanden (NN) om als grote verzekeringsmaatschappij ook een bankaktiviteit te hebben. Daaruit is een wereldwijd vertakte bank- en verzekeringsmaatschappij gegroeid die als één van de grotere ter wereld werd beschouwd en onder de naam Internationale Nederlanden Groep (ING) opereerde. In 2008/2009 was ING één van de vele banken ter wereld die aan de wieg hebben gestaan van de grootste wereldwijde financiële crisis ooit. De bank is met staatssteun overeind gehouden, werd afgeslankt en is als hoofdzakelijk lokale bank onder de naam ING verder gegaan. De verzekeringspoot heet weer traditioneel NN. Dus eigenlijk: de van origine Bank van Lening moest zelf gaan lenen om in leven te blijven...
Op de foto de vroegere Bank van Lening, een gebouwd bakstenen complex in twee bouwlagen, op een straathoek (Hessenberg en Pijkestraat), op hellend terrein gelegen. Het complex bestaat uit een veelhoekige hoekpartij met schilddak, waarin een dichtgemetselde ingang onder een gotiserende wimberg op de hoek.
Links en rechts smalle traveeën als overgang naar de bredere gevels aan de twee straten. Vervolgens twee brede gevelmassa's met verticale indeling door middel van steunberen. Als beïnvloeding van het gebouw links en rechts een als hoekpaviljoen werkend bouwdeel.
De gevels zijn geheel van baksteen, in verschillende kleuren. Alle openingen zijn omlijst door profielen van gekleurde baksteen.
Interessant pand in neo-baksteengotiek uitgevoerd; van belang als een der zeer weinige bewaard gebleven openbare gebouwen uit de negentiende eeuw, door stadsarchitect Weve.
Hoge bakstenen topgevel van twee bouwlagen, zonder ingang. Op de begane grond is een driedelig venster onder een segmentboog. Op de scheiding van de etages is een tandlijst aangebracht met daarboven twee smalle ramen. Daarboven bevindt zich een rijkere frieslijst waarop de topgevel aanzet. Deze heeft de vorm van een trapgevel met zeven afgeschuinde trappen met elk een spaarboog.
In de zo gevormde zeven hoge nissen bevinden zich drie smalle raampjes.
Bouwjaar: 1889-1890
Architect: J.J. Weve
Zeer karakteristieke gevel. Zeldzaam voorbeeld van baksteen-architectuur naar het model van de laatmiddeleeuwse Nederrijnse huizenbouw.
Momenteel zitten er kleine wooneenheden in.
Dit complex is een gemeentelijk aangewezen monument.
datum foto: 02-12-2017
bron foto: Paul Marsman©
Aan de Pijkestraat is dit tweevoudige woonhuis, met een eigen verhaal te vinden.
Op de kadastrale minuut van omstreeks 1830 is te zien dat de woningen kadastraal gezien bij een pand aan de Lange Hezelstraat hoorden. Mogelijk zijn de woningen gebouwd als achterhuis van de Lange Hezelstraat. Ook in 1914 behoorden de panden nog bij de Lange Hezelstraat. Intern was er echter geen doorgang vanuit het pand aan de Lange Hezelstraat naar de woningen aan de Pijkestraat. Ouder muurwerk in de kelders doet vermoeden dat voor de negentiende eeuw al bebouwing op deze plek stond. Op de stadsplattegrond van Feltman van 1669 is reeds bebouwing op deze locatie aan de Pijkestraat te zien. Van deze bebouwing is echter weinig bekend. Uit archiefdocumenten kunnen we opmaken dat in de zeventiende eeuw met name armenhuisjes in de Pijkestraat stonden, bewoond door soldatenvrouwen, smeden, wevers, sleedrijvers etcetera. Uit belastingopbrengsten blijkt dat woningen in deze steeg in 1703 niet meer opleveren dan 1 gulden en 16 stuivers.
De oudste verschijningsvorm van de woningen kennen we van een bouwtekening uit 1914. De voorgevel komt grotendeels overeen met de huidige voorgevel, alleen zijn er thans andere deuren en zijn de ramen deels gewijzigd. Na 1914 hebben er geen grote verbouwingen meer plaatsgevonden. Slechts de deuren zijn vernieuwd en gedeelten van de ramen. Verder zijn de interieurs gemoderniseerd. Gezien het metselwerk en de profilering van de kozijnen dateert de voorgevel van de panden uit het begin van de negentiende eeuw.
Beschrijving
De huizen zijn gebouwd op een ondiep perceel tussen Lange Hezelstraat 67 en Lange Hezelstraat 69. De woningen bestaan elk uit een kelder en drie bouwlagen en worden afgesloten door een plat dak met aan de voorzijde een dakschild. De woningen kennen, behalve de voorgevel, geen eigen bouwmuren, maar zijn tussen oudere panden ingebouwd, waarbij gebruik is gemaakt van reeds bestaande muren. De plattegronden van de woningen zijn in opzet spiegelsymmetrisch aan elkaar.
De voorgevels van de woningen zijn opgetrokken in baksteen metselwerk in kruisverband. Er is gebruik gemaakt van drieklezoren in de strekkenlaag. De gevels hebben een gestucte plint en worden afgesloten door een eenvoudige goot. Elke woning heeft een kelderlicht en op de begane grond een ingang en een venster die beïnvloed worden door een rollaag. De ingang van het rechtse huis is versmald. Het venster van woning links heeft een raam met een roedenverdeling van 2 bij 2 ruiten en een bovenlicht met een roedenverdeling van 3 bij 1 ruit. De kozijnen zijn geprofileerd en voorzien van pen-en-gatverbindingen, gezekerd met toognagels. Bij de woning rechts is de horizontale roede in het raam verdwenen.
Op de eerste verdieping heeft elke woning een venster, met aan de onderzijde een dorpel en aan de bovenzijde een rollaag. De ramen hebben een rijk geprofileerd middenkalf en een sober geprofileerde middennaald in het bovenlicht. De tweede verdieping heeft kleine vensters met stolpramen.
Interieur pand links:
Dit heeft in het voorste deel en over de volle breedte van de woning een kelder. De kelder heeft een betonnen plafond. Ter plaatse van de voorgevel is ouder muurwerk, met een strekkenmaat van 25 bij 26 cm, zichtbaar. Ook de rechter zijmuur lijkt ouder metselwerk te bevatten. Op de begane grond is tegen de tussenmuur met het andere pand een rookkanaal te zien. In het trappenhuis is in de linker zijgevel ouder muurwerk zichtbaar. Op de eerste verdieping is een muuranker van de zijgevel van het hoekpand aan de Lange Hezelstraat te zien. De spil van de trap heeft een eenvoudige profilering. In de woning zijn eenvoudige paneeldeuren aanwezig.
Interieur pand rechts:
Dit heeft een kleine kelder onder het linker deel van het voorste gedeelte van de woning. Ter plaatse van de voorgevel is ouder muurwerk zichtbaar. De kelder heeft een betonnen plafond. Tegen de tussenmuur met het andere huis is een rookkanaal met eenvoudige schouw geplaatst. Ook op de verdiepingen is het rookkanaal zichtbaar. De woning heeft eenvoudige paneeldeuren. In het trappenhuis is bij de linker zijgevel, ter hoogte van het binnenplaatsje van Lange Hezelstraat 67, een verdikking zichtbaar, die duidt op ouder muurwerk.
Waardering:
De woningen hebben architectuurhistorische waarde vanwege de karakteristieke voorgevel met opvallende profilering van de kozijnen op de begane grond en eerste verdieping. De huizen zijn kenmerkend voor kleine woonhuizen aan eenvoudige steegjes (gassen) in Nijmegen.
Deze woningen aan Pijkestraat hebben bouwhistorische waarde vanwege ouder muurwerk in de zij- en achtergevels.
Beide huizen zijn als één geheel aangemerkt als gemeentelijk monument.
datum foto: 2 december 2017
bron foto: Paul Marsman©
